Humus Arapça nohut anlamına gelen, farklı yazım ve söyleniş şekilleri olan bir Orta Doğu mezesidir. Nohut ve tahin karışımına, sarımsak, limon suyu, kimyon, zeytinyağı, kırmızıbiber ve tuz eklenerek yapılır. En yaygın şekline Arap ülkelerinde rastlanır. Arap ülkelerinin dışında, İsrail, Ermenistan, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs gibi birçok Orta Doğu ülkesinde de geleneksel bir yemek olarak yapılıp sunulmaktadır. Türkiye’de humusun yaygın olarak yapılığı şehirler Hatay ve Mersin şehirleridir.
Humus Orta Doğu’da basit bir aperatif olmak dışında, hem kahvaltılık, hem atıştırmalık hem de başlı başına bir öğündür. Son yıllarda da Avrupa ve Amerika’da cipsle tüketilen bir meze olarak oldukça ünlenmiştir. Türkler, Araplar ve Yunanlılar humusu kendi kültürlerinin bir parçası olduğunu savunarak humus üzerinde hak iddia ederler. Bu konuda yeterli delilin olmaması, herkesin humusa sahip çıkmasını kolaylaştırıyor. Buna ufak da olsa bir netlik kazandırması açısından uzmanlar, humusun ana maddesi olan nohutun ilk nerede görüldüğünü araştırmış. Elde edilen bilgilere göre de, nohut 10 asırdan fazladır Türkiye topraklarında yetişiyor. Humusun ikinci ana maddesi olan tahinin ise, ilk olarak 13. Asırda Arap yemek tariflerinde görüldüğü biliniyor. Fakat Yahudilerin iddialarına göre ise, humus bir Yahudi yemeği ve bu 3500 yıl önce kutsal kitapları olan Tevrat’ta yazıyor. Çok uzak bir tarih değil, 2008 yılında İsrail’in Avrupa’da humusun kendi yemekleri olduğuna dair tanıtımlar yapmasıyla humus kimin tartışmaları büyüdü. İsrail’in yaptığı bu tanıtımlar üstüne Lübnanlı Sanayiciler Derneği başkanı gıdalardaki telif hakkını öne sürerek İsrail’e dava açtı. Lübnan sadece dava açmakla yetinmeyip AB’ye dilekçe yazarak humusun bir Lübnan yemeği olduğunun kabul edilmesini talep etti. 2008’den bu yana 10 yıl geçmesine rağmen bu taleplerine henüz bir dönüş yapılmamış. Lübnan dönüş yapılmamasına içerlemiş olacak ki, 2009 yılında dev bir humus yaparak dünyanın en büyük humusuyla Guiness Rekorlar Kitabı’na girdi. Hemen akabinde İsrail de duruma el koyup, daha büyük bir humus yaparak Lübnan’ın elindeki rekoru aldı. Lübnan bunun üzerine daha da hırslandı ve kendi yüzölçümü ile eş değer bir humus yaptı. Bu girişimin ardından hala daha herhangi bir rekor kırılamadı. En büyük humus ünvanı Lübnan’ın oldu.
Bu şekilde dünya tarihine geçmiş humus savaşı da olmuş oldu. Tüm bu çekişmelere rağmen, e bu humus kimin diye soracak olursanız, hala bilinmiyor. Neyse ne canım, biz humus yiyelim, tadını çıkaralım.
